“Ga door met vertellen over de oorlog, Helen, ga door, ga door!”
(Ruth Wallage, overlevende van Auschwitz, tegen haar vriendin Helen Stuart-van Druten, overlevende van Tjideng)

De Tweede Wereldoorlog in Azië

De Tweede Wereldoorlog in Azië (ook wel in het Engels Pacific War genoemd), werd uitgevochten in Oost-Azië en de Grote Oceaan tussen het Japanse Keizerrijk en een coalitie van geallieerden, (waarvan de belangrijkste de Verenigde Staten, China, Gemenebest landen en Nederland (vanaf augustus 1945 ook de Sovjet-Unie).

Aangezien de economie van Japan groeide, waardoor er meer grondstoffen benodigd waren en gebiedsuitbreiding een oplossing was voor de groeide Japanse bevoking, liet de Japan zijn oog vallen op de omringende landen. Op 27 september 1940 tekenden Japan met de “Asmogendheden” Duitsland en Italië het zogenoemde Driemogendhedenpact, waarmee deze landen beloofden elkaar militaire steun te bieden in het geval dat een van hen zou worden aangevallen.

Op 7 december 1941 viel Japan, zonder oorlogsverklaring, Pearl Harbor op Hawaii aan. Deze verrassingsaanval was bedoeld om de Amerikaanse vloot in de Stille Oceaan in een keer te vernietigen. Door de Japanse aanval op Pearl Harbor werden de Verenigde Staten van Amerika direct betrokken bij de Tweede Wereldoorlog in Azië.

In januari 1942 viel het Japanse leger het eiland Tarakan voor de kust van Borneo binnen. Tarakan maakte deel uit van Nederlands-Indië en was belangrijk in verband met de olieproductie op het eiland. Het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) capituleerde op 9 maart 1942: Geheel Nederlands-Indië viel onder Japans bewind.

Een deel van de overwonnen Europeanen werd door Japan van de ‘inlandse’ bevolking geïsoleerd en in krijgsgevangenen- of burgerkampen (“interneringskampen) opgesloten. Miljoenen ‘inlandse’ mannen werden door Japan gedwongen te werk gesteld als Romusha (dwangarbeider), onder andere aan de beruchte Birma-spoorweg. Ook Nederlandse en geallieerde krijgsgevangenen moesten onder dwang werken voor de Japanse bezetter, onder meer aan spoorwegen in Birma en Nederlands-Indië, maar ook in mijnen op Japan.

Nadat nazi-Duitsland in mei 1945 was verslagen, was de oorlog in Azië nog niet voorbij. Japan weigerde zich over te geven. De Amerikanen besloten daarop om een nieuw wapen in te zetten: de atoombom.

Op 6 augustus viel de eerste atoombom (“Little Boy”)  op Hiroshima. Een tweede atoomboom (“Fat Man”) viel op Nagasaki op 9 augustus 1945. Op 8 augustus 1945, een dag voor de tweede atoomaanval, verklaarde de Sovjet-Unie Japan de oorlog.  

Op 14 augustus om 23.00 uur gaf Japan zich over. Eén dag later, op 15 augustus 1945, om 12.00 uur ’s middags werd het nieuws van de overgave door de Japanse keizer via de radio bekendgemaakt.

Op 2 september 1945 ondertekende Japan de Akte van Overgave op het slagschip Missouri, waardoor er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog .

Bronnen: